Καλωσορίσατε !


Ο χώρος αυτός φιλοδοξεί να παρουσιάσει νεότερα δεδομένα, απόψεις και συζητήσεις
γύρω από τα θέματα της ψυχικής υγείας του παιδιού και του ενήλικα.


Κυριακή 9 Αυγούστου 2009

Κακοποίηση παιδιού. Τι μπορεί να κάνει το σχολείο;


Συχνά δάσκαλοι με ρωτούνε πώς μπορούν να υποπτευθούν ότι ένα παιδί κακοποιείται και τι πρέπει να κάνουν σε μια τέτοια περίπτωση. 
Κάθε παιδί οποιασδήποτε ηλικίας, οικονομικής ή κοινωνικής τάξης μπορεί να πέσει θύμα κακοποίησης, αλλά οι κίνδυνοι είναι αυξημένοι σε περιοχές και κοινωνικά στρώματα με σημαντικά προβλήματα βίας, ακραίων συνθηκών φτώχειας και ανέχειας, χρήσης τοξικών ουσιών και ψυχικής ασθένειας.
Σημάδια τα οποία μπορεί να μας θέσουν σε εγρήγορση είναι η μαρτυρία του ίδιου του παιδιού, η εμφάνιση του, η ψυχολογική κατάσταση και η κοινωνική του συμπεριφορά. Όχι σπάνια, το παιδί μπορεί να αποκαλύψει την κακοποίηση σε πρόσωπο εμπιστοσύνης ( π.χ. δάσκαλο) ή σε κάποιο φίλο, επομένως τέτοιες μαρτυρίες δεν πρέπει να περνούν απαρατήρητες.  Εμφανισιακά, το παιδί δείχνει παραμελημένο , υπερβολικά αδύνατο, ακατάλληλα για την εποχή ντυμένο. Υπάρχει ιστορικό συχνών ανεξήγητων τραυματισμών, μελανιών, εγκαυμάτων, αδικαιολόγητων απουσιών. Η κοινωνική του συμπεριφορά συχνά είναι προβληματική. Με τη σειρά του, μπορεί να κακοποιεί άλλα παιδιά, δεν υπακούει σε μεγαλύτερους, παραβιάζει τους κανόνες και το νόμο. Εμφανίζει σεξίζουσα συμπεριφορά, η οποία είναι δυσανάλογη και ακατάλληλη για την ηλικία, που βρίσκεται.  Έφηβοι συχνά φεύγουν από το σπίτι, εμπλέκονται σε δίκτυα πορνείας, καταχρώνται ουσίες, εγκαταλείπουν το σχολείο. Στα παιδιά, η ψυχολογική τους κατάσταση χαρακτηρίζεται από υπερβολική αντίδραση στο φόβο, υπερβολική αυτοταπείνωση, απόσυρση από τις παρέες. Χαρακτηριστικά, έχει περιγραφεί η κατάσταση της ‘παγωμένης εγρήγορσης’, κατά την οποία το παιδί ακίνητο ως ‘στήλη άλατος’ παρακολουθεί με βλέμμα ανήσυχο, που σαρώνει το περιβάλλον για ό,τι συμβαίνει γύρω του.

Η διάγνωση και αντιμετώπιση της κακοποίησης γίνεται από εξειδικευμένες υπηρεσίες και προσωπικό, που έχει την αντίστοιχη εκπαίδευση, εποπτεία και εμπειρία. Συχνά, περισσότερες από μία υπηρεσίες χρειάζεται να συνεργαστούν προκειμένου να καταλήξουν σε συμπέρασμα για το εάν η κακοποίηση έλαβε ή όχι χώρα. Αυτές οι υπηρεσίες είναι η αστυνομική αρχή, η κοινωνική υπηρεσία,οι ιατρικές υπηρεσίες όπως η παιδοψυχιατρική και η ιατροδικαστική. Όχι σπάνια, τον τελευταίο λόγο τον έχει η δικαστική αρχή.
Για το μη ειδικό, που έρχεται σε επαφή με παιδιά, όπως στην περίπτωση των εκπαιδευτικών, συχνά αρκεί μια ευαισθητοποίηση στο θέμα και δυνατότητα αναγνώρισης κάποιων σημείων, που θα έδειχναν ότι το παιδί βρίσκεται σε άμεσο και σοβαρό κίνδυνο, όπως αυτά που περιγράφηκαν στην παραπάνω παράγραφο. Δε χρειάζεται να γίνεται υπέρβαση της κοινής λογικής και ανάπτυξη παρανοϊκών τάσεων, που «βλέπουν» κακοποίηση σε οποιαδήποτε τραυματική συμπεριφορά. Ο εκπαιδευτικός μπορεί να αναρωτηθεί : «ήταν ένα συνηθισμένο ατύχημα ή όχι; υπάρχει μια λογική εξήγηση; Συμβαίνουν συχνά τέτοια ατυχήματα στο παιδί;».
Επικοινωνία και συζήτηση με συναδέλφους συχνά βοηθάει να δούμε την κατάσταση από μια άλλη οπτική σκοπιά και να εκτιμήσουμε σφαιρικότερα και πιο ψύχραιμα την εικόνα. Κρατήστε τις οδούς επικοινωνίας με το παιδί ανοιχτές. Μπορείτε να ρωτήσετε για το τι του αρέσει να κάνει τις ελεύθερες ώρες του, ποια είναι τα αγαπημένα του παιχνίδια, αποφεύγοντας την απευθείας ανάκριση για το εάν κακοποιείται όχι. Ένα τέτοιο παιδί χρειάζεται πρώτα να εμπιστευτεί και μετά θα ανοιχτεί για να μιλήσει.  Επικοινωνία με τους γονείς και μοίρασμα κάποιων ανησυχιών, που έχετε για το παιδί τους, συχνά ωφελεί. Θα βοηθήσει και εσάς να αποκτήσετε προσωπική γνώμη, αλλά και ίσως κινητοποιήσει το γονέα να ζητήσει βοήθεια. Πολλοί γονείς, που κακοποιούν τα παιδιά τους δεν το κάνουν ούτε εσκεμμένα ούτε χαιρέκακα. Συχνά έχουν τις δικές τους προσωπικές δυσκολίες και μπορεί να καλωσορίσουν με ανακούφιση την παρέμβαση κάποιου που θέλει να βοηθήσει και όχι να καταδικάσει.
Τέλος πριν αποφασίσετε την παραπομπή σε κάποια ειδική υπηρεσία ( π.χ. προστασία ανηλίκων ή αστυνομική αρχή) μπορείτε να καλέσετε μία από τις γραμμές βοήθειας και να εκθέσετε τον προβληματισμό σας. ( Γραμμή Σύνδεσμος: 8018011177, Συνήγορος του παιδιού: 8001132000 ).